سیستم آموزشی کانادا

کشور کانادا سیستم آموزشِ جمعی قوی و مجهزی دارد که عمدتاً به شکل استانی (ایالتی) مدیریت می‌شوند. برخی جنبه‌های سیستم آموزشی کانادا بین استان‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد اما از آنجا که سیستم آموزشی تحت نظارت دولت فدرال قرار دارد، استانداردهای آموزشی در سراسر کشور تا حد زیادی یکپارچه باقی می‌مانند.

در کشور کانادا هم سیستم آموزش همگانی و هم سیستم آموزش خصوصی وجود دارد. دولت کانادا به نحوی قابل‌توجه به مقوله‌ی آموزش از پایه‌ی کودکستان تا سطوح دانشگاهی یارانه تخصیص می‌دهد؛ یعنی به‌طور متوسط ۶ درصد از کل تولید ناخالص داخلی (GDP) خود را صرف امور آموزشی می‌کند. بنابراین کانادا بیشتر از همه‌ی کشورهای دیگرِ عضو سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی (OECD) در بحث آموزش هزینه می‌کند.

سیستم آموزشی کانادا در یک نگاه

مدرسه در کانادا

به طور کلی تمامی مدارس کانادا آموزش به محصلان از سن ۵ سال تا ۱۷ یا ۱۸ سال را پوشش می‌دهد. اما سیستم آموزشی کانادا و سطح بندی دانش‌آموزان در استان‌های مختلف متفاوت است:
• مدارس ابتدایی کانادا سطوح ۱ (یا پیش دبستانی) تا ۴، ۵، ۶ و یا گاهی سطح ۷ را شامل می شود.
• مدارس راهنمایی کانادا سطوح ۵، ۶، ۷ و ۸ را شامل می شود البته سطوح ارائه شده به منطقه و مدرسه نیز بستگی دارد.
• دبیرستان مقدماتی سطوح ۷، ۸ و گاهی ۹ را شامل می شود و در واقع دانش‌آموزان را برای انتقال به دبیرستان آماده می‌کند.
• دبیرستان کانادا سطوح ۸، ۹ یا ۱۰ تا ۱۲ را شامل می شود البته به جز تحصیل در استان کبک که دبیرستان در این استان سطوح ۷ تا ۱۱ را شامل می شود.
عموما ساعات مدرسه بین ۵ تا ۶ ساعت می‌باشد به جز پیش دبستانی که تقریبا نیمی از ساعات روز را تشکیل می دهد. سال تحصیلی از ماه سپتامبر (مهر) تا ماه ژوئن (خرداد) را شامل می شود. البته گاهی برخی مدارس کل سال را برنامه ارائه می‌دهند.
بر اساس سیستم آموزشی کانادا، دانش‌آموزان خارجی برای تحصیل در مدارس دولتی کانادا باید بین ۱۰ تا ۱۴ هزار دلار در سال بپردازند. مسلما هزینه مدارس خصوصی از این میزان بیشتر است.
پس از پایان دوره دبیرستان در کانادا، مقاطع لیسانس، فوق لیسانس و دکترا شروع می شود. اما امروزه بسیاری افراد ترجیح می‌دهند که با توجه به رشد سریع بازار کار، به دوره های کوتاه مدت در کالج‌ها و یا موسسات فنی بروند تا بتوانند مهارت های مرتبط با دنیای بازار کار را سریعتر و در دوره های کوتاهتر بگذرانند.

امکان آموزش در کانادا برای کودکان از زمانی که ۵ ساله می‌شوند، مهیاست. البته در استان‌های کبک و انتاریو، تحصیل کودکان یک سال زودتر آغاز می‌شود. بسته به قوانین استان، کودکستان ممکن است اجباری نباشد، یعنی یک مقطع آموزشی اختیاری باشد. به‌طور کلی، جدول زیر محدوده‌ی سنی را که کودکان در کانادا باید در مدرسه حضور یابند نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که شرایط آموزش در خانه که در سراسر کشور کانادا یک سیستم آموزشی قانونی محسوب می‌شود، ممکن است متفاوت باشد.

تحصیل در دبیرستان کانادایی

محصلین دبیرستانی سال های سوم و چهارم و کسانی که معدل دیپلم آنها پایین از حد نصاب اخذ پذیرش لیسانس در کانادا می باشند، می توانند ابتدا دیپلم دبیرستان کانادایی خود را از یک دبیرستان کانادایی دریافت نمایند و سپس برای دانشگاه اقدام کنند. مدت تحصیل در دبیرستان بستگی به سابقه تحصیل متقاضی و نمرات قبلی آنها دارد و معمولا بین ۱ تا ۲ سال طول می کشد.

آموزش پس از دوره‌ی متوسطه

کانادا به عنوان شبکه‌ای وسیع از کالج‌ها و دانشگاه‌ها، برخی از بهترین زمینه‌های تحصیلی در مقاطع دانشگاهی را در سراسر جهان ارائه می‌دهد. در سراسر این کشور، دانشگاه‌های رسمی بین‌المللی زیادی در نواحی شهری و روستایی قرار دارد. به‌طور کلی مدارک تحصیلی اعطاء شده از سوی دانشگاه‌های کانادا در دانشگاه‌های سراسر جهان به صورت معادل به رسمیت شناخته شده و مورد پذیرش قرار می‌گیرند. هر سال تحصیلی در مقطع دانشگاه در کانادا معمولاً از سپتامبر آغاز شده و تا آوریل یا مِی ادامه می‌یابد و از دو نیمسال یا ترم تشکیل می‌شود. بسیاری از مؤسسات دانشگاهی امکان اخذ دروس در ماه‌های تابستان را به عنوان نیم سال سوم برای دانشجویان فراهم می‌نمایند. به‌طور کلی دانشجویان می‌توانند یک دوره‌ی درسی را در دانشگاه در ماه سپتامبر (بیشتر اوقات) یا ژانویه آغاز کنند. کلاس‌های کالج ممکن است در تمام طول سال برگزار شوند و دانشجویان باید بتوانند که در هر زمانی از سال آمادگی درس خواندن داشته باشند.

تحصیلات عالیه کانادا شامل 3 قسمت می باشد:
• دانشگاه و پلی تکنیک ها
• موسسات فنی در کانادا
• کالج در کانادا

تحصیل در کالج های کانادا

متقاضیان تحصیل در بسیاری از دوره های فنی، مهندسی، کاربردی، و هنری می توانند پذیرش تحصیلی از یک کالج کانادایی دریافت نمایند. مدت تحصیل در دوره های کالج بین ۲ تا ۴ سال می‌باشد. متقاضیانی که دارای مدرک زبان انگلیسی نیستند، باید ابتدا در دوره های زبان کالج شرکت کنند.

تحصیل در مقطع لیسانس در کانادا

متقاضیان تحصیل در مقطع کارشناسی در کانادا بایستی دارای معدل بالا و نمره زبان انگلیسی باشند. پذیرش مقطع لیسانس بستگی به سابقه تحصیلی و معدل متقاضی دارد. پذیرش لیسانس در تمامی رشته‌ها و دانشگاه های کانادا انجام می‌گیرد. در صورتی که متقاضی دارای نمره زبان کافی برای دانشگاه مورد نظر نباشد، بایستی ابتدا در دوره زبان دانشگاه شرکت نماید. دوره لیسانس در کانادا اگر تمام وقت باشد معمولا ۳ تا ۴ سال به طول می‌انجامد. برای پذیرش در مقطع لیسانس در کانادا متقاضیان باید دارای مدرک دیپلم و پیش دانشگاهی معتبر باشند. در برخی از استان‌ها متقاضی می‌تواند دوره پیش دانشگاهی نیز را در کشور کانادا سپری کند که معمولا ۲ سال خواهد بود.

تحصیل در مقطع فوق لیسانس و دکتری در کانادا

متقاضیان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در کانادا، بایستی دارای معدل بالای ۱۳ و مدرک IELTS با نمره حداقل ۵ و گاها مدارک GRE و GMAT برای برخی از رشته‌ها باشند. پذیرش فوق لیسانس و دکتری در تمامی رشته‌ها ممکن است.

تحصیل به زبان‌های انگلیسی و فرانسه

دانشجویان بین‌المللی می‌توانند تحصیل به یکی از دو زبان رسمی کانادا یعنی انگلیسی یا فرانسه را انتخاب کنند. برخی مؤسسات آموزشی دروس را به هر دو زبان ارائه می‌کنند. هر چند برای حضور در هر یک از سطوح تحصیلی تسلط کامل به هر دو زبان ضرورتی ندارد. در بیشتر بخش‌های کانادا، زبان ‌اصلی تحصیل در سطح مدرسه، انگلیسی است. با این حال آموزش به زبان فرانسه نیز در سطحی گسترده در سراسر کشور ارائه می‌شود. فارغ از زبان اصلی آموزش، معمولاً انگلیسی یا فرانسه به عنوان زبان دوم از سنین آغازین به کودکان تدریس می‌شود. معمولاً در کبک دانش‌آموزان باید تا پایان دوره‌ی دبیرستان به زبان فرانسه تحصیل کنند. البته استثنائاتی نیز وجود دارند که به واسطه‌ی آن‌ها کودک می‌تواند مجوز شایستگی برای درس خواندن به زبان انگلیسی را کسب کند. برخی از این شرایط عبارتند از:

• اگر پدر یا مادر کودک تحصیلات مقدماتی را در کانادا به زبان انگلیسی سپری کرده باشند.
• اگر کودک یا یکی از خواهر و برادرهایش بیشتر مدت تحصیل در مقطع ابتدایی یا دبیرستان را در کانادا به زبان انگلیسی سپری کرده باشند (در صورتی که پدر یا مادر کودک شهروند کانادا باشد).
• اگر پدر یا مادر کودک بعد از تاریخ ۲۶ آگوست سال ۱۹۷۷ در کبک به مدرسه رفته باشند و در آن زمان توانسته‌اند واجد شرایط تحصیل به زبان انگلیسی شوند (در صورتی که پدر یا مادر کودک شهروند کانادا باشند).

علاوه بر این موارد، کودکانی که والدین آن‌ها به دلایلی مثل مجوزهای تحصیلی یا کاری موقتاً در کبک حضور دارند نیز می‌توانند در مدارس انگلیسی‌زبان حاضر شوند. با این حال به‌طور کلی، زمانی که تازه واردان به کشور کانادا در کبک اقامت می‌گزینند، فرزندان آن‌ها باید در مدارس فرانسه زبان حضور یابند. البته گزینه‌ی تحصیل در خانه به زبان انگلیسی نیز برای فرزندان آن‌ها در دسترس است.

تحصیل در دوره های زبان کانادا

متقاضیان تحصیل در دوره های زبان انگلیسی و یا فرانسه می توانند، پذیرش زبان از یکی از دانشگاه‌ها، کالج‌ها و سایر مراکز آموزشی زبان در کانادا دریافت کنند. مدت آموزش زبان بستگی به سطح زبان متقاضی دارد و از ۶ ماه تا یک سال طول می‌کشد. دوره های زبان در کالج‌ها، موسسات زبان کانادا و دانشگاه های کانادا برگزار می‌شود. جهت تحصیل در دوره های زبان در کانادا متقاضی گزینه های بسیار زیادی برای انتخاب دارد. جهت انتخاب بهترین گزینه متقاضی می‌تواند با مشاورین شرکت ویزا موندیال مشورت کند تا در کوتاه‌ترین زمان اخذ پذیرش از دوره های زبان انجام شود.

سیستم ترانسفر واحد های درسی در کانادا

بسیاری از کالج‌ها و پلی تکنیک‌ها طبق توافقنامه ای که با دانشگاه های کانادا دارند این امکان را به متقاضیان می‌دهند که واحد های درسی پاس شده در کالج یا پلی تکنیک را به دانشگاه‌ها منتقل کنند. این روش در کانادا بسیار مرسوم است و متقاضیانی که از نظر صلاحیت علمی و یا زبان در حد دانشگاه خاصی نیستند، ابتدا وارد دوره کالج شده و با داشتن شرط معدل مشخص در کالج (که دانشگاه مورد نظر مشخص می‌کند) می‌تواند واحد های پاس شده را به دانشگاه ترانسفر کند. این روش در بین دانشجوهای بین‌المللی نیز کاملا مرسوم است و دانشجو با ورود به کالج می‌تواند در محیط ساده تر، کمتر آکادمیک و ارزانتر کالج وارد شده و پس از گذراندن یک یا دو سال و البته داشتن شرایط معدل و زبان دانشگاه مورد نظر، در آنجا ادامه تحصیل دهد.

سیستم آموزشی کانادا یکی از بهترین سیستم‌های جهان است و از مهدکودک تا دانشگاه شامل مراحل مختلفی است که در اینجا به تفصیل توضیح داده می‌شود:

1.      مهدکودک (Preschool/Kindergarten):

• سن شروع: معمولاً از 4 یا 5 سالگی.
• اجباری بودن: در برخی استان‌ها مانند انتاریو و کبک، مهدکودک اجباری است، اما در بسیاری دیگر اختیاری است.
• هدف: آماده‌سازی کودکان برای ورود به مدرسه ابتدایی و توسعه مهارت‌های اجتماعی و یادگیری پایه.

2.      مدرسه ابتدایی (Elementary School):

• سنین: از 6 یا 7 سالگی تا 12 یا 13 سالگی (کلاس‌های 1 تا 6 یا 8، بسته به استان).
• دروس: زبان (انگلیسی یا فرانسوی)، ریاضیات، علوم، مطالعات اجتماعی، هنر، و تربیت بدنی.
• زبان آموزش: بسته به استان، به زبان انگلیسی یا فرانسوی.

3.      دبیرستان مقدماتی (Middle School/Junior High):

• سنین: معمولاً 12 تا 14 سالگی (کلاس‌های 7 تا 8 یا 9، بسته به استان).
• هدف: انتقال از آموزش ابتدایی به دبیرستان، با تمرکز بر آماده‌سازی آکادمیک و توسعه مهارت‌های فردی.

4.      دبیرستان (High School):

• سنین: 14 تا 18 سالگی (کلاس‌های 9 تا 12 یا 13، بسته به استان).
• مدرک پایان تحصیلات: دیپلم دبیرستان (High School Diploma).
• دروس: شامل دروس اجباری مانند زبان، ریاضیات، علوم و تاریخ، به همراه دروس انتخابی مانند هنر و موسیقی.

5.      آموزش پس از دبیرستان (Post-Secondary Education):

کالج‌ها (Colleges):

• تمرکز: آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و کاربردی برای ورود سریع به بازار کار.
• طول دوره‌ها: معمولاً 1 تا 3 سال.
• مدرک: دیپلم یا گواهینامه حرفه‌ای.

دانشگاه‌ها (Universities):

• تمرکز: آموزش آکادمیک در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا.
• مدت زمان تحصیل:
• کارشناسی: 3 تا 4 سال.
• کارشناسی ارشد: 1 تا 2 سال.
• دکترا: 3 تا 5 سال.
• زبان آموزش: معمولاً انگلیسی، اما در کبک دانشگاه‌ها به فرانسوی هستند.

6. سیستم ارزشیابی و استانداردها:

• مدارس و دانشگاه‌ها در هر استان تحت نظارت دولت استانی اداره می‌شوند.
• سیستم نمره‌دهی معمولاً از A (عالی) تا F (مردود) است.

7. آموزش زبان برای تازه‌واردان:

• LINC (Language Instruction for Newcomers to Canada): کلاس‌های زبان رایگان برای مهاجران جدید.
• مدارس دو زبانه: در مناطقی با جمعیت فرانسوی‌زبان، مدارس به دو زبان انگلیسی و فرانسوی آموزش می‌دهند.

8. سیستم آموزشی کبک:

• متفاوت از بقیه استان‌ها:
• مدرسه ابتدایی: از کلاس 1 تا 6.
• دبیرستان: از کلاس 7 تا 11.
• دوره پیش‌دانشگاهی (CEGEP): 2 سال (برای ورود به دانشگاه).

مزایای سیستم آموزشی کانادا:

• کیفیت بالا و تاکید بر خلاقیت و تفکر انتقادی.
• محیط چندفرهنگی و پذیرای دانشجویان بین‌المللی.
• شهریه رایگان در مدارس دولتی برای کودکان دارای اقامت دائم.

هزینه‌ها:

• مدارس دولتی: رایگان برای کودکان مهاجران.
• مدارس خصوصی: سالانه 10,000 تا 30,000 دلار کانادا.
• دانشگاه‌ها: شهریه بسته به استان و مقطع، بین 6,000 تا 60,000 دلار در سال.